W ostatnich czasach coraz bardziej popularny staje się u nas termin “maker”(czyt. mejker). Jeżeli przetłumaczymy to słowo bezpośrednio z angielskiego, to okazuje się, że “maker” to: producent, wytwórca, stwórca, fabrykant, sprawca, czy konstruktor. Upraszczając, makerem można nazwać każdą osobę, która za pomocą różnych narzędzi coś tworzy/buduje i przeważnie są to obiekty materialne (ale nie tylko), których nikt inny wcześniej nie stworzył. Najlepiej posłużyć się tutaj przykładem.
Załóżmy, że chciałbym zbudować urządzenie, które będzie automatycznie podlewać roślinkę doniczkową. Mogę kupić gotowe rozwiązanie, ale chciałbym to zrobić taniej oraz dopasować konkretnie do moich potrzeb. W tym celu wykorzystując takie urządzenia jak Arduino, pompka akwariowa, proste narzędzia ręczne, pustą plastikową butelkę, jestem w stanie samodzielnie zbudować takie wydawałoby się skomplikowane urządzenie. W dodatku mogę jeszcze podpiąć to wszystko do internetu i otrzymywać bezpośrednio na telefon powiadomienia o tym, kiedy dokładnie została podlana moja roślina.
Zapewne w tym momencie wiele osób może stwierdzić, że termin “maker” to po prostu inna nazwa określająca majsterkowicza. W miarę zgadzam się z tym stwierdzeniem, ale określenie maker jest znacznie szersze niż majsterkowicz.
Na pewno każdy majsterkowicz jest makerem, ale nie każdy maker będzie majsterkowiczem.
Już tłumaczę, o co chodzi. Majsterkowicz kojarzy nam się przede wszystkim z osobą, która potrafi posługiwać się narzędziami i za ich pomocą budować różne przedmioty oraz dokonywać drobnych napraw, czy usprawnień w swoim domu lub mieszkaniu. Majsterkowicz głównie używa prostych narzędzi ręcznych oraz niektórych elektronarzędzi (głównie do obróbki drewna i metalu).
Termin maker jest jednak znacznie szerszy i nie tylko obejmuje tradycyjnych majsterkowiczów, ale dotyczy wszystkich osób, które tworzą/budują coś nowego. Dlatego też makerem można nazwać kogoś, kto np. wymyśla i warzy nowe piwo, komponuje muzykę na wymyślonych przez siebie instrumentach, albo tworzy ubrania z wymyślonych przez siebie tkanin etc.
Tak więc makerem jest osoba, która za pomocą różnych narzędzi oraz materiałów buduje różne urządzenia, obiekty, przedmioty, prototypy, etc. Właściwie nie ma znaczenia dziedzina, w której działa maker. Może to być elektronika, programowanie, gotowanie, sztuka, muzyka, ogrodnictwo, druk 3D, czy nawet prowadzenie własnych amatorskich badań naukowych.
Niektórzy mogą powiedzieć, że to właściwie nic odkrywczego. Ludzie od zawsze coś budowali i nikt tego specjalnie nie nazywał, ani nie dodawał dziwnych określeń. Zapewne wiele osób zwłaszcza wychowujących się w latach 70. i 80. kojarzy Adama Słodowego, który prowadził w TVP kultowy program “Zrób to sam”. W swoim programie Słodowy prezentował różne projekty, które głównie pokazywały, jak z prostych przedmiotów można zbudować różne ciekawe zabawki. Kiedyś w szkołach popularne były zajęcia praktyczno-techniczne tzw. ZPT, gdzie dzieci uczyły się szycia, lutowania, pracowania z drewnem, czy nawet gotowania.
Różnica pomiędzy Adam Słodowym, a współczesnymi makerami polega na tym, że dzisiaj dysponujemy technologiami, za pomocą których możemy zbudować w zaciszu domowym dosłownie wszystko. Coraz bardziej dostępne są takie urządzenia, jak frezarki CNC, drukarki 3D, czy wycinarki laserowe. Dzięki temu możliwe jest stworzenie projektu na komputerze i wydrukowanie/wyfrezowanie/wycięcie na urządzeniu sterowanym numerycznie nawet najbardziej skomplikowanego kształtu. Mamy możliwość budowania własnej automatyki za pomocą tanich mikrontrolerów. Dzięki minikomputerom możliwe stało się realizowanie projektów wymagających sporej mocy obliczeniowej, a zajmujących tym samym niewiele miejsca.
Poza technologiami, z których z oczywistych względów nie mógł korzystać Adam Słodowy, mamy Internet, gdzie obecnie znajdziemy mnóstwo projektów oraz sporo darmowej wiedzy, dzięki której możemy zacząć realizować własne pomysły. Dzięki takim portalom jak Instractables możliwe jest odnalezienie takiego samego lub podobnego projektu, który chcielibyśmy zrealizować. Na samym YouTube znajduje się mnóstwo filmów, które dokładnie pokazują, jak coś zbudować. Jeśli chcemy np. zbudować drona, nie ma problemu. Wystarczy wpisać odpowiednią frazę w wyszukiwarkę i mamy od razu dostęp do dziesiątek projektów, czy tutoriali z całego świata. Między innymi mój kanał na YouTube ma pokazać, jakimi narzędziami dzisiaj dysponujemy i jak możemy je wykorzystać do realizacji swoich projektów.
Na koniec chciałbym dodać, że makerzy nie działają w próżni, tylko bardzo często dzielą się swoimi pomysłami oraz wiedzą w internecie. Od 2005 r. wydawany jest Make Magazine, który prezentuje najciekawsze projekty oraz opisuje najnowsze trendy. Od 2006 r. na całym świecie są organizowane “targi makerów” tzw. Maker Faire, gdzie makerzy prezentują swoje wynalazki oraz projekty. Na całym świecie powstają specjalne przestrzenie wypełnione różnymi narzędziami tzw. makerspace’y, gdzie każdy może przyjść i zrealizować własny projekt. Obecnie ten trend określany jest przez wielu jako “maker movement” — ruch makerów. Podobnie jak w przypadku wielu nowości, najwięcej makerów możemy znaleźć w USA, ale powoli ten trend nabiera na sile w różnych częściach świata, również w Polsce.